کیف استعدادیکیف استعدادی، یکی از اصطلاحات به‌کار رفته در علم منطق بوده و به‌معنای استعداد شدید برای قبول یا عدم قبول یک اثر است. ۱ - اقسام کیفبرای کیف در تقسیم اولیه چهار قسم ذکر کرده‌اند: ۱. کیفیات محسوسه؛ ۲. کیفیات نفسانیه؛ ۳. کیفیات مختص به کمیات؛ ۴. کیفیات استعدادی. ۲ - توضیح اصطلاحکیف استعدادی، عبارت است از قوه و حالتی در شئ برای مقاومت و دفاع از تاثر سریع، یا برای سرعت و سهولت تاثر. به عبارت دیگر، استعداد شدید برای عدم قبول یا قبول یک اثر را کیف استعدادی گویند. از قسم اول به "قوّه" یا "قوّه طبیعیه"، و از قسم دوم به "لا قوّه" یا "لا قوّه طبیعیه" تعبیر می‌کنند. مثال قسم اول، مِمراضیت (علیل المزاج بودن و بُنیه ضعیف داشتن و آمادگی برای مریض شدن) و لین (آمادگی برای خرق و تفرّق) است و مثال قسم دوم، مِصحاحیت (بنیه قوی داشتن و استعداد برای دفع امراض و عدم قبول آنها) و صلابت (استعداد مقاومت در برابر خرق و تفرّق) است. [۵]
ابوالحسن سالاری، بهمنیار بن مرزبان، التحصیل، ص۳۱.
[۶]
ابن‌سینا، حسین بن عبدالله، الشفا (منطق)، ج۱، ص۶۶.
[۷]
مجتهد خراسانی (شهابی)، محمود، رهبر خرد، ص۶۴-۶۶.
[۹]
خوانساری، محمد، منطق صوری، ص۱۴۵.
[۱۰]
گرامی، محمدعلی، منطق مقارن، ص۷۲.
۳ - پانویس
۴ - منبعپایگاه مدیریت اطلاعات علوم اسلامی، برگرفته از مقاله «کیف استعدادی»، تاریخ بازیابی۱۳۹۶/۴/۷. |